Dzień Walki z Handlem Ludźmi - Aktualności - Szkoła Policji w Słupsku

Handel ludźmi to przestępstwo naruszające podstawowe prawa człowieka, godzi w najwrażliwsze sfery życia człowieka, w prawo do decydowania o sobie, o swoim życiu, o wyborze miejsca pobytu i sposobu postępowania. Człowiek staje się towarem o wartości handlowej z wyznaczoną datą przydatności do celów zamierzonych przez sprawców. Najczęściej jest to eksploatacja seksualna lub ekonomiczna,
w tym praca przymusowa, żebractwo, zmuszanie do kradzieży lub popełniania innych przestępstw, przymusowe pobieranie organów.

• Handlem ludźmi jest werbowanie, transport, dostarczanie, przekazywanie, przechowywanie lub przyjmowanie osoby z zastosowaniem:
• przemocy lub groźby bezprawnej,
• uprowadzenia,
• podstępu,
• wprowadzenia w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania,
• nadużycia stosunku zależności, wykorzystania krytycznego położenia lub stanu bezradności,
• udzielenia albo przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy osobie sprawującej opiekę lub nadzór nad inną osobą– w celu jej wykorzystania, nawet za jej zgodą, w szczególności w prostytucji, pornografii lub innych formach seksualnego wykorzystania, w pracy lub usługach o charakterze przymusowym, w żebractwie, w niewolnictwie lub innych formach wykorzystania poniżających godność człowieka albo w celu pozyskania komórek, tkanek lub narządów wbrew przepisom ustawy. Jeżeli zachowanie sprawcy dotyczy małoletniego, stanowi ono handel ludźmi, nawet gdy nie zostały użyte wymienione metody lub środki.

Ofiarami handlarzy co roku padają miliony ludzi na całym świecie: kobiety i mężczyźni, dorośli i dzieci. Różnorodność form wykorzystania, trans graniczność, zróżnicowanie stosowanych przez sprawców środków przemocy, trudne, nieraz sprzeczne emocje ofiar, a także niejednolity odbiór społeczny w zależności od regionu świata – wszystko to czyni z handlu ludźmi wyzwanie dla społeczności międzynarodowej oraz organów władzy i ścigania.
Handel ludźmi jest przestępstwem ściśle związanym z ruchami migracyjnymi, jest więc zjawiskiem niezwykle dynamicznym, dotyczącym całego świata i wynika przede wszystkim z istnienia problemów i różnic natury społecznej, ekonomicznej czy kulturowej.

Analiza zjawiska wskazuje, że Polska jest jednocześnie krajem pochodzenia, krajem tranzytowym oraz krajem docelowym dla ofiar handlu ludźmi. Obywatele polscy, zarówno kobiety jak i mężczyźni, na terenie naszego kraju są werbowani, a następnie wykorzystywani do pracy przymusowej, żebractwa, kradzieży lub wyłudzania świadczeń oraz kredytów za granicą. Pomimo zmian w zakresie metod jakich używają przestępcy zajmujący się handlem ludźmi, nie zmienia się jedno - na działania handlarzy narażeni są wszyscy, bez względu na wiek, płeć czy wykształcenie. Warto jednak zwrócić uwagę na grupy szczególnego ryzyka. Należą do nich:

• dzieci cudzoziemskie migrujące bez opieki,
• dzieci z domów dysfunkcyjnych, które nie zaspokajają ich podstawowych potrzeb; z rodzin o niskim poziomie edukacji; wykluczonych społecznie; będące ofiarami lub świadkami przemocy; którym rodzice nie poświęcają czasu i uwagi; czy też dzieci znajdujące się w instytucjonalnej pieczy zastępczej,
• nastolatki i osoby młode, zagubione, z rodzin z problemami, niemające wsparcia wśród bliskich–te, które szczególnie łatwo wchodzą w silne relacje z osobami, które okażą im sympatię i zainteresowanie,
• osoby w trudnej sytuacji materialnej, niemogące znaleźć pracy lub pogrążone w długach, mające problem z zaspokojeniem podstawowych potrzeb życiowych swoich i swoich bliskich, ale też np. osoby starsze, chcące wesprzeć znajdujących się w kłopotach finansowych członków rodziny,
• osoby niepełnosprawne, w tym niepełnosprawne intelektualnie - zmarginalizowane
•  i w trudnej sytuacji ekonomicznej; w przypadku ograniczenia intelektualnego - mniej trafnie oceniające rzeczywistość, w tym intencje innych osób,
• cudzoziemcy – szczególnie z krajów o słabszej kondycji ekonomicznej, niemający wsparcia i nieznający języka.

Konsekwencje, które ponoszą ofiary, mają negatywny wpływ na ich kondycję psychiczną, emocjonalną i społeczną. Zdarza się, że tracą one również zdrowie fizyczne. Latami zmagają się z depresją, lękami, utratą poczucia sprawczości, a także obawą przed wtórną wiktymizacją. Dlatego też w przypadku ujawnienia przestępstwa handlu ludźmi, niezbędnym jest przestrzeganie zasad postępowania, które uwzględniają specyfikę tego rodzaju działań przestępczych. Wrażliwość na emocje i potrzeby osoby pokrzywdzonej.

Ofiary handlu ludźmi to osoby, które przeżyły głęboką traumę, ich psychika jest z reguły bardzo poraniona, nie mają zaufania do otoczenia. Dlatego osoba pokrzywdzona może szczególnie liczyć na prawo do:

• przesłuchania przez osobę tej samej płci,
• bezpłatnej pomocy tłumacza,
• korzystania z pomocy wybranego przez siebie pełnomocnika,
• ochrony Policji na czas czynności procesowej, a jeżeli stopień zagrożenia życia lub zdrowia jest wysoki, osoba może otrzymać ochronę osobistą lub pomoc w zakresie zmiany miejsca pobytu,
• złożenia wniosku o zakaz zbliżania się lub kontaktowania sprawcy ,
• dostępu do akt sprawy, w tym ich przeglądania i sporządzania z nich odpisów i kopii,
• udziału w przesłuchaniu biegłego i zapoznania się z jego opinią,
• bezpłatnej pomocy medycznej, psychologicznej, rehabilitacyjnej, prawnej oraz materialnej,
• składania wniosków o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia bądź ich uzupełnienie,
• do złożenia wniosku o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie,
• informacji o uchyleniu tymczasowego aresztowania stosowanego wobec podejrzanego lub jego ucieczce z aresztu śledczego.

W związku z tym, że handel ludźmi stanowi naruszenie podstawowych praw człowieka główną intencją państw członkowskich Rady Europy w tym również Polski jest poszanowanie praw każdego człowieka bez względu na płeć, pochodzenie i wiek. Dążenie do zwiększenia efektywności działań w zakresie zapobiegania i zwalczania handlu ludźmi, a także ochrona osób, które padły ofiarą tego przestępstwa.

Na szczeblu Komendy Głównej Policji działania związane z zapobieganiem i zwalczaniem handlu ludźmi koordynuje umiejscowiony w Biurze Kryminalnym Wydział do Walki z Handlem Ludźmi. Wydział ten odsługuje infolinię/telefon zaufania nr 664-974-934, gdzie można również w sposób anonimowy przekazać wszelkie informacje dotyczące procederu handlu ludźmi oraz uzyskać poradę lub wsparcie.