Walka z handlem ludźmi
W najbliższą niedzielę, 18 października, obchodzimy Europejski Dzień Przeciwko Handlowi Ludźmi. Handel ludźmi jest przestępstwem o globalnej skali i występuje w większości państw na świecie. Jego istotą jest zniewolenie osoby lub osób przy użyciu różnorodnych metod i środków w celu wykorzystania nawet za jej zgodą.
Handel ludźmi często określany jest jako współczesne niewolnictwo. Stanowi jedną z najcięższych zbrodni i rażąco godzi w podstawowe wartości człowieka, takie jak wolność czy godność ludzka zagwarantowane przez liczne porozumienia międzynarodowe, w tym dyrektywy unijne, a także przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej.
Handel ludźmi jest zjawiskiem podlegającym dynamicznym przemianom. Przestępcy związani z tym procederem ciągle szukają nowych sposobów na werbowanie kolejnych ofiar. W ostatnich latach obserwuje się pewne zmiany w formach najczęściej popełnianych przestępstw związanych z handlem ludźmi. Obecnie występuje więcej przypadków wykorzystania do pracy przymusowej, wcześniej przeważało wykorzystanie w prostytucji i przemyśle pornograficznym.
Polska obecnie nie jest już tylko krajem pochodzenia ofiar, ale jest także krajem tranzytowym, przez który odbywa się transfer ofiar oraz krajem docelowym dla ofiar. Polacy wyjeżdżający za granicę stają się ofiarami wykorzystywanymi do pracy przymusowej lub prostytucji. Zauważalna jest również działalność grup przestępczych polegająca na wykorzystywaniu osób do żebractwa, kradzieży czy wyłudzania kredytów i świadczeń socjalnych, jako formy wykorzystywania ofiar handlu ludźmi. Na terytorium Polski mamy do czynienia z werbowaniem Polaków, którzy następnie są wykorzystywani za granicą, wykorzystaniem na terenie naszego kraju, a także z handlem i eksploatacją cudzoziemców.
Zgodnie z danymi przekazanymi przez Prokuraturę Krajową w 2018 roku zarejestrowano 79 spraw dotyczących handlu ludźmi (art. 189a § 1 i 2 k.k.). Charakter wykorzystania pokazuje, że najczęstszą formą wykorzystania osób było zmuszanie ich do pracy przymusowej lub usług o charakterze przymusowym. Wykorzystanych zostało w sumie 247 osób, w tym 25 małoletnich.
Skuteczne przeciwdziałanie i walka z tym przestępstwem wymaga udziału i współpracy wielu podmiotów administracji rządowej oraz organizacji pozarządowych. Za koordynację
i monitorowanie aktywności administracji publicznej w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi odpowiada Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Przy Ministrze Spraw Wewnętrznych i Administracji pracuje Zespół do Spraw Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi, który m.in. dokonuje oceny realizacji Krajowego Planu Działań Przeciwko Handlowi Ludźmi. Obecnie obowiązującym dokumentem jest Plan na lata 2020-2021. Głównym jego celem jest zapewnienie warunków koniecznych dla skutecznego przeciwdziałania handlowi ludźmi i wspierania ofiar tego przestępstwa.
Na gruncie policyjnym, w 2014 r. w Biurze Służby Kryminalnej powołano Wydział do Walki z Handlem Ludźmi, którego zadaniem jest m.in. zwalczanie handlu ludźmi oraz przestępstw
z nim związanych. Polska Policja na poziomie krajowym współpracuje z różnymi organizacjami pozarządowymi, społecznymi i instytucjami użyteczności publicznej, m.in.
z Krajowym Centrum Interwencyjno-Konsultacyjnym dla ofiar handlu ludźmi czy Fundacją „La Strada”, natomiast na poziomie międzynarodowym m.in. z Interpolem czy Europolem. Ponadto w Komendzie Głównej Policji funkcjonuje skrzynka e-mailowa (handelludzmibsk@policja.gov.pl) oraz numer infolinii +48 664 974 934, gdzie można przekazywać informacje dotyczące handlu ludźmi.